[TRUC] Kleine Hoeveelheden nauwkeurig afwegen zonder Precisie Weegschaal
Wij bakkers zijn normaal gesproken niet van lepeltjes en snufjes.
Ik predik dat ook in mijn cursussen.
Meten = weten.
Maar hoe deden ze dat dan vroeger?
Toen waren er geen digitale fratsen.
En bakten we iedere dag geweldig brood.
Dus het kan wel zonder precisieapparatuur, maar we zijn vergeten hoe.
Maar dat is na het lezen van dit blog voorgoed verledentijd..
Ik deel twee handige trucs met jou.
Kleine hoeveelheid afwegen - TRUC #1
Stel je hebt 5 gram instant gist nodig voor een recept.
Misschien heb je van die handige zakjes met 7 gram. Maar dat is veel te veel.
Je probeert het precies te wegen op je digitale keukenweegschaal.
Maar die blijkt niet nauwkeurig genoeg voor het wegen van zulke kleine hoeveelheden.
Je kan natuurlijk een precisie weegschaal kopen en die gebruiken.
Die zijn daar speciaal voor gemaakt.
Maar dan heb je weer een ding in huis wat je misschien weinig gebruikt.
Is er ook een manier om kleine hoeveelheden af te wegen zonder een precisie weegschaal te gebruiken?
Ja! Begin met truc 1.
TRUC #1. Promoveer 1 theelepeltje tot bakkerslepeltje
Theelepels zijn er in allerlei soorten en maten.
Scharrel maar eens in je keukenla.
De kans is groot dat je er een bonte verzameling aantreft.
Kies het allerkleinste lepeltje dat je vinden kan.
Dit wordt voortaan jouw bakkerslepeltje.
Je gaat eerst meten hoeveel gist (of zout) er op dit lepeltje past.
Hoe je dat doet dat leg ik je zo uit.
En als je weet hoeveel gram er in past dan gebruik je steeds "jouw bakkerslepeltje".
Het kan zijn dat één afgestreken bakkerslepeltje precies goed is voor 5 gram gist of dat je er 2 nodig hebt.
Dat ga je eerst uitvogelen.
Hoeveel past er op jouw bakkerslepeltje?
In bovenstaand voorbeeld wil je 5 gram instant gist "afwegen".
Om dat te weten te komen heb je (eenmalig) voldoende een grootverpakking instant gist nodig.
En een kommetje, een digitale keuken weegschaal en jouw gekozen theelepeltje (jouw bakkerslepeltje).
- Zet het kommetje op de weegschaal en zet hem aan.
- Druk eventueel op tare om hem op 0 gram te zetten.
- Schep nu met jouw bakkerslepeltje 10 schepjes gist in het kommetje. Probeer bij ieder schepje steeds even veel gist op het lepeltje te scheppen. Met een "kop" op het lepeltje weet je niet zeker of ze steeds even hoog (of even laag) zijn. Afstrijken werkt het nauwkeurigste.
Stel het display van jouw weegschaal geeft na 10 afgestreken bakkerslepeltjes gist 53 gram aan.
Dan weet je dat 1 afgestreken bakkerslepeltje 5,3 gram weegt.
En dat je voortaan voor het afwegen van 5 gram gist 1 afgestreken bakkerslepeltje kunt gebruiken.
Maar ehhh, die 0,3 gram dan....
Beetje meer of minder
Het is geen halszaak om 10% meer of minder gist te gebruiken.
Jij als thuisbakker zal nauwelijks het verschil ervaren.
Je laat gewoon je deeg korter of langer rijzen.
In de broodcursussen ontdek je hoe.
Deeglezen noem ik het.
Het deeg vertelt je wat je moet doen.
Zo leuk om dat te ervaren!
Niet tevreden?
Maar stel dat jouw weegschaal na 10 schepjes 43 gram aangeeft.
Dan is ieder schepje 4,3 gram geweest. Dat is te weinig.
En 2 schepjes van dit lepeltje te veel.
Dan kun je 2 dingen doen.
- Een iets groter lepeltje pakken en nog een keer 10 schepjes te wegen en dan kijken of de teller nu wel rond de 50 gram uitkomt.
- Of de andere TRUC toepassen: Zelf een gistmix maken.
Iedere kleine hoeveelheid - TRUC #2.
Met deze tweede truc kun je ELKE kleine hoeveelheid ‘afwegen’ zonder precisie weegschaal.
Stel onderstaand recept is een recept voor witbrood wat je graag & veel maakt:
- 500 gram tarwebloem
- 350 gram water
- 5 gram gist
- 9 gram zout
En je worstelt ermee om precies die 5 gram gist af te wegen.
En jouw digitale weegschaal is pas vanaf 10 gram nauwkeurig.
Met de ‘bakkerslepeltje truc’ lukt het ook niet.
Dan is er nóg een andere truc waarmee je dit klusje zeker kan klaren
TRUC #2. Maak zelf een gistmix
Pak een goed afsluitbaar klein potje, een digitale keukenweegschaal, instant gist en tarwebloem of zetmeel.
- Zet het potje zonder deksel op de weegschaal en zet hem aan.
- Druk eventueel op tare om hem op 0 gram te zetten.
- Weeg 35 gram tarwebloem of zetmeel af in het potje
- Voeg er 35 gram instant gist aan toe (5 van die handige zakjes van 7 gram).
- Meng het met een theelepeltje goed door elkaar.
- Voila, je hebt nu een potje met 70 gram 100% gistmix (35 gram gist op 35 gram bloem).
- Bewaar tot gebruik goed afgesloten en op een donkere plek.
Let op: de hoeveelheid bloem in je gistmix moet je in mindering brengen van het recept. Anders verander je de bakkersformule in het recept.
Het recept voor witbrood met gebruik van bovenstaande gistmix ziet er dan als volgt uit:
- 495 gram tarwebloem
- 350 gram water
- 10 gram 100% gistmix (=5 gram bloem en 5 gram gist)
- 9 gram zout
Je houdt nog 60 gram gistmix in je potje over om nog eens 6 van deze broden te maken.
Echt maar een pietsje gist nodig?
Ik ben een voorstander van brood met lange fermentaties.
Dat komt de verteerbaarheid ten goede van brood.
Lange fermentaties kun je bereiken door desem of door brood te maken met een pietsje gist.
Pietsjes kent de weegschaal niet 😜
Dan pas ik dus ook de gistmix methode toe.
Hoe werkt TRUC #2 met een pietsje van iets?
Stel je hebt maar 1,5 gram gist nodig.
Pak een goed afsluitbaar potje.
Meng daarin een zakje van 7 gram instant gist en 133 gram bloem of zetmeel.
Dit is jouw potje met 140 gram 5% gistmix.
Elke 10 gram uit dit potje bevat 0,5 gram gist en 9,5 gram bloem.
Om 1,5 gram gist te gebruiken, voeg je dus 3x10 = 30 gram gistmix toe aan je recept.
Het recept voor lang fermentatie witbrood met gebruik van 5% gistmix ziet er dan als volgt uit:
- 471,5 gram tarwebloem
- 350 gram water
- 30 gram 5% gistmix (=28,5 gram bloem en 1,5 gram gist)
- 9 gram zout
Het is veel makkelijker en preciezer om 30 gram gistmix op je weegschaal af te wegen dan 1,5 gram gist.
Je houdt dan nog 110 gram over in je potje om een andere keer brood mee te maken.
Wie schrijft die blijft
Aangezien je dus gistmixen kunt maken van verschillende percentages is het handig om het OP het potje te noteren.
Wat er in zit en de datum wanneer je het gemaakt hebt (tip: schilderstape met watervaste stift is super handig).
Dan weet je wat je gebruikt en kom je nooit voor verrassingen te staan.
Zout en gist wegen niet even zwaar
Je kan bovenstaande 2 trucs ook gebruiken om zout mee te 'wegen'.
Maar bedenk dan dat zout zwaarder is dan gist.
En je er qua volume dus minder van nodig hebt.
Dus een bakkerslepeltje gist is qua gewicht lichter dan een bakkerslepeltje zout.
Mijn ervaring is dat 9 gram zout (1,8% een mooie verhouding op 500 gram gemalen graan) prima door een elektronische weegschaal af te wegen is. Mocht het 10 gram zijn (2%) of 8 gram (1,6%) in werkelijkheid dan is er geen man over boord. Dit heeft geen enkel effect op de rijstijd.
Welke truc ik doe als ik nauwkeurig kleine hoeveelheden wil afwegen...
Ik doe TRUC #2 voor mijn glutenvrije recepten met lange fermentatie.
Een 5% gistmix (zie pietsje hierboven) en daarmee vervang ik elke 0,5 gram gist voor 10 gram gistmix.
Dat werkt super handig bij het maken van het voordeeg en einddeeg met micro doseringen gist.
Welke truc ga jij de volgende keer toepassen?
Warme groet,